Njemačka revolucionarka Klara Cetkin, članica je međunarodnog radničkog pokreta. Organizovala je 1907. Prvu međunarodnu konferenciju žena. Na njen prijedlog 8. mart je proglašen Međunarodnim danom žena.

Klara Cetkin, djevojačko prezime Ajzner (njem. Clara Zetkin, Eißner; 5. jul 1857 — 20. jun 1933), bila je uticajna njemačka socijalistička i komunistička političarka i borkinja za ženska prava. Do 1917. je bila aktivna u Socijaldemokratskoj partiji Njemačke, a zatim je stupila u Nezavisnu socijal-demokratsku partiju Njemačke (USPD) i njegovom ekstremnom ljevičarskom krilu, Spartakističkoj ligi - koja je kasnije postala Komunistička partija Njemačke (KPD), koju je ona predstavljala u Rajhstagu tokom Vajmarske Republike od 1920. do 1933, pišu Nezavisne novine.

Školujući se za nastavnicu, Klara Cetkin se povezala sa ženskim i radničkim pokretom u Njemačkoj od 1874. 1878, postala je članica Socijalističke radničke partije (Sozialistische Arbeiterpartei, SAP). Ova partija je osnovana 1875. spajanjem dviju prethodnih partija: Opšte njemačke radničke asocijacije (ADAV), koju je osnovao Ferdinand Lasal i Socijaldemokratske radničke partije (SDAP) Augusta Bebela i Vilhelma Libknehta. Godine 1890. njeno ime je promijenjeno u današnje - Socijaldemokratska partija Njemačke (SPD).

Zbog zabrane socijalističkih aktivnosti koju je u Njemačkoj uveo Bizmark, 1878, Klara Cetkin je prešla u Cirih, 1882. a zatim je otišla u izgnanstvo u Pariz. Tokom boravka u Parizu igrala je važnu ulogu u osnivanju Socijalističke internacionale. Takođe je uzela prezime svog ljubavnika, ruskog revolucionara Osipa Cetkina sa kojim je imala dva sina. Kasnije se udala za umjetnika, Georga Fridriha Cundela od 1899. do 1928.

Klara Cetkin je u SPD-u sa Rozom Luksemburg, bliskom prijateljicom i povjerenicom bila jedna od glavnih ličnosti lijevog revolucionarnog krila partije. U debati o revizionizmu na početku dvadesetog vijeka sa Rozom Luksemburg, držeći se ekstremne komunističke dogme, napada reformističke teze Eduarda Bernštajna.

Cetkin je veoma interesovala ženska politika, uključujući borbu za ravnopravnost i pravo glasa za žene. Razvila je socijaldemokratski ženski pokret u Njemačkoj; od 1891. do 1917. pisala je za SPD-ove ženske novine Die Gleichheit (Jednakost). Godine 1907. postaje vođa novoformirane „Ženske kancelarije“ u SPD-u. Organizovala je proslavu prvog „Međunarodnog dana žena”, 8. marta 1911.

Tokom Prvog svjetskog rata, Klara Cetkin je sa Karlom Libknehtom, Rozom Luksemburg i drugim uticajnim političarima iz SPD-a odbacila partijsku politiku Burgfrieden (primirje sa vladom, obećanje o uzdržavanju od svih štrajkova tokom rata). Uz druge antiratne aktivnosti, Cetkinova je organizovala međunarodnu žensku antiratnu konferenciju u Berlinu 1915. godine. Zbog antiratnih stavova bila je hapšena nekoliko puta tokom rata.

1916. Klara Cetkin je bila jedna od saosnivačica Spartakističke lige i Nezavisne socijaldemokratske partije Njemačke (USPD) koja se 1917. otcijepila od svoje matične partije, SPD-a, zbog neslaganja sa njenim proratnim stavovima. Januara 1919, nakon Njemačke revolucije novembra prethodne godine, osnovana je KPD (Komunistička partija Njemačke) kojoj Klara Cetkin pristupa i predstavlja je od 1920. do 1933. u njemačkom parlamentu. Intervjuisala je Lenjina o „ženskom pitanju”, 1920.

Do 1924, Klara Cetkin je bila članica centralne kancelarije KPD-a; od 1927. do 1929. bila je članica partijskog centralnog komiteta. Takođe je bila članica izvršnog komiteta Komunističke internacionale (Kominterna) od 1921. do 1933. Godine 1925. izabrana je za predsjednicu njemačke ljevičarske humanitarne organizacije Rote Hilfe (Crvena pomoć). Avgusta 1932, kao predsjedavajuća Rajhstaga po starješinstvu, pozvala je narod da se bori protiv nacionalsocijalizma.

Kada su Adolf Hitler i njegova Nacional-socijalistička njemačka radnička partija preuzeli vlast, Komunistička partija Njemačke je izbačena iz Rajhstaga, nakon požara u Rajhstagu, 1933. Klara Cetkin posljednji put odlazi u izgnanstvo, ovoga puta u Sovjetski Savez. Tamo je umrla 20. juna 1933, sa skoro 76 godina. Sahranjena je pod zidinama Kremlja u Moskvi.

(DEPO PORTAL/dg)