Narodna skupština Republike Srpske za danas je zakazala dvije sjednice. Na prvoj će raspravljati o prijedlogu za pristupanje donošenju novog entitetskog ustava, a po njenom završetku uslijedit će nova posebna sjednica na kojoj će se razmatrati Nacrt novog ustava i Prijedlog zakona o zaštiti ustavnog uređenja Republike Srpske, po hitnom postupku, koji je predložio entitetski predsjednik Milorad Dodik.

Opozicija je još jednom upozorila da je “ovo stanje ravno ludilu te da se u ovakve avanture vlast ne bi smjela upuštati”.

Ovaj novi ustav koji se razmatra sadrži niz antiustavnih članova, odnosno članova koji se kose s Ustavom Bosne i Hercegovine. Ovim nacrtom ustava dodatno se “potvrđuju” antiustavni zakoni koje je ranije donijela NSRS, a kojim se zabranjuje rad institucija Bosne i Hercegovine u entitetu RS, a za koje je Ustavni sud BiH donio privremenu mjeru kojom se njihova primjena zabranjuje.

U preambuli ustava ponovo se daje nepostojeća “državnost entitetu RS”: “Ustavno uređenje Republike Srpske zasniva se na pravnom kontinuitetu od 9. januara 1992. godine kao dana proglašenja Republike Srpske i 28. februara 1992. godine, kada je donesen prvi Ustav Republike Srpske; na istorijskom kontinuitetu srednjovjekovne državnosti zemalja kojima su vladale dinastije Nemanjića, Kotromanića i druge.”

U članu 5. navodi se kako da “RS može istupiti iz sporazuma na nivou BiH”, te da se sporazum iz stava 1, može “potvrditi referendumom u RS”.

U članu 5. stavu 3. navodi se da “sporazum o promjeni granične linije između RS i FBiH može se potvrditi referendumom u RS”.

“Republika Srpska suvereno odlučuje o svojim ovlašćenjima, zadržavajući pravo da svojom slobodnom voljom istupa iz sporazuma (na nivou BiH)”.

U članu 6. tako se navodi da “NSRS i Vlada RS mogu obustaviti primjenu bilo kojeg akta organa ili institucije na nivou BiH koji nemaju osnovu u Ustavu BiH”, da zakoni nemaju pravno dejstvo u RS, da će se “zakoni koje donese PSBiH primjenjivati nakon što ih NSRS potvrdi”.

U jednom od članova navodi se kako “Odluku o potpisivanju sporazuma o izmjenama i dopunama Ustava BiH donosi Narodna skupština RS”.

U članu 9. navodi se kako RS “ima pravo na samoopredjeljenje”, da može uspotavljati “specijalne, paralelne veze”, “udruživati se u složene državne zajednice federalnog ili konfederalnog uređenja sa susjednim i drugim državama ili grupom država”.

Ovim novim ustavom utvrđuje se da je glavni grad RS Banja Luka, a prijestonica Istočno Sarajevo sa sjedištem na Palama.

Dio ustava posvećen je i medijima pa se medijima “zabranjuje da iznose nesitine koje za posljedicu mogu imati povredu časti i ugleda drugog”, a za nevladnine organizacije “koje se finansiraju iz inostranstva” dozvoljeno da se osnuju samo “pod uslovima utvrđenim zakonom”.

U “slučaju ratnog stanja, mandat NSRS se produžava dok to stanje traje” – navodi se u članu 81.

Republici Srpskoj pripadaju “sve državne funkcije i nadležnosti” osim onih koje su članom 3. Ustava BiH izričito predviđene kao nadležnosti institucija BiH.

Član 115. govori kako “RS može proglasiti vojnu neutralnost ili odlučiti o vojnom savezu s drugim državama”, a u članu 116. “RS ima svoju vojsku” za koju će se donijeti poseban zakon.

Član 130. bavi se “Visokim sudskim i tužilačkim savjetom RS”.

Naglašeno je da ustav stupa na snagu danom njegovog proglašenja.

Prvostepena presuda Dodiku bila je povod za usvajanje novih zakona u Narodnoj skupštini RS kojima se, između ostalog, zabranjuje djelovanje državnih pravosudnih institucija i policijskih agencija na teritoriji ovog entiteta.

Nakon što je sporne zakone potpisao predsjednik RS, objavljeni su u Službenom glasniku RS i dan kasnije stupili su na snagu. Ustavni sud BiH je privremeno zabranio primjenu navedenih zakona.

(DEPO PORTAL/mm)