Četiri dana pred lokalne izbore na Kosovu i drugi put u manje od mjesec dana, Specijalne jedinice Kosovske policije intervenisale su u većinski srpskim opštinama na Sjeveru. Akciji protiv krijumčarenja koja se odvija i u drugim gradovima na Kosovu pridružila se i interventna policija i carinici.

Pretresi na Sjeveru propraćeni su protestom građana, koji su se najprije okupili ispred jedne od apoteka u Sjevernoj Mitrovici gdje je najprije ušla inspekcija. Najava o zaplijeni lijekova iz apoteka u srpskim sredinama bilo je i ranije, a novembra 2020. došlo je i do protesta i manjih tenzija kada je inspekcija kosovskog ministarstva zdravlja takođe pokušala da zaplijeni lijekove iz srpskih apoteka koje kosovska vlada smatra ilegalnim.

U zvaničnom saopštenju Kosovske policije o akciji suzbijanja krijumčarenja, međutim, nije bilo informacija o tome protiv kojih prodajnih objekata se sprovodi akcija, a na slikama zaplijenjenog materijala, vidljivi su samo prehrambeni proizvodi.

Današnju akciju međutim, pratili su suzavci i šok bombe, a u Zvečanu, opštini susjednoj Sjevernoj Mitrovici, gdje su se tenzije preselile nakon povlačenja policije iz Sjeverne Mitrovice, upotrijebljena je i bojeva municija.

Dan je počeo normalno

Jutro u Sjevernoj Mitrovici bilo je tmurno i naizgled svakidašnje. Gužve u saobraćaju ispostaviće se, nisu bile prouzrokovane redovnim aktivnostima građana već komešanjem koje je nastalo na raskrsnici između multietničkog naselja Bošnjačka mahala i ostatka Sjeverne Mitrovice.

Pao je prvi suzavac, postavljena je blokada prema Bošnjačkoj u vidu dva kamiona, a oglasila se i sirena za vazdušnu uzbunu. Ispred jedne od apoteka u Sjevernoj Mitrovici okupilo se brzo više stotina građana koji su negodovali zbog toga što su vjerovali da će lijekovi biti konfiskovani.

„Nestalo im njihovih lijekova u Prištini, pa su došli po naše", dobacila je starija građanka Sjeverne Mitrovice u prolazu.

Za nju, kao i većinu okupljenih situacija nije bila iznenađujuća, a na pitanje da li akciju sprovodi interventna jedinica ili Specijalne jedinice kosovske policije prokomentarisali su da „nema razlike".

U komešanju između građana i policije u Sjevernoj Mitrovici zapaljeno je službeno vozilo kosovskih institucija ali i oštećeno više privatnih automobila. Policija se međutim povukla ispred građana koji su negodovali ali i bacali kamenice.

Kao i 2. oktobra kada su se jedinice Specijalnih jedinica Kosovske policije povlačile sa Jarinja i Brnjaka u sklopu najnovijeg dogovora o deesaklaciji sukoba iz Brisela, Specijalne jedinice su na jugu i u Bošnjačkoj dočekane aplauzima.

U Zvečanu su komešanja prerasla u sukobe, a policija je i pucala na građane od kojih je jedan prema informacijama iz Kliničko bolničkog centra u Kosovskoj Mitrovici upucan i operisan i trenutno je na intenzivnoj nezi. U Zvečanu je nakon povlačenja pripadnika Kosovske policije na magistralnom putu Leposavić – Priština postavljena i barikada. Blokada u vidu dva kamiona ostala je i na ulazu u Bošnjačku mahalu u Sjevernoj Mitrovici.

Do zvaničnih informacija šta se dešavalo, posebno u Zvečanu bilo je jako teško doći, a lokalni mediji javili su i da su trpjeli pritiske demonstranata koji su ih ometala i pri izvještavanju.

Kurti: Akcija je završena

Ipak kosovski premijer, Aljbin Kurti, oglasio se nakon povlačenja policije uz ocjenu da je „akcija završena". Ovoj informaciji kasnije će biti dodata i ta da je uhapšeno osam osoba i povređeno šest policajaca.

S druge strane, uprkos upadljivom izostanku informacija u lokalnim medijima o tome šta se dešava u Zvečanu, Kurti je građane pozvao „da ne nasjedaju na izvještaje nekih medija u Srbiji koji štite kriminal, korupciju i šverc".

Direktor Kancelarije za Kosovo i Metohiju, Petar Petković, za incidente na Sjeveru optužio je „ludaka" Aljbina Kurtija koji prema njegovoj ocjeni, teži da destabilizuje situaciju na terenu. Srpski državni vrh na čelu sa predsjednikom Aleksandrom Vučićem, uputio se ka Raški gde će se kasnije danas sastati sa predstavnicima Srpske liste koji u nedjelju ciljaju da ponovo osvoje većinu i svih deset većinski srpskih opština na Kosovu.

Oglasila se i EU, visoki predstavnik za spoljnu politiku, Žozep Borelj, potvrdio je da je u kontaktu sa Beogradom i Prištinom i naveo da su „jednostrane i nekoordinisane akcije koje ugrožavaju bezbjednost neprihvatljive". On je strane pozvao da sva otvorena pitanja rješavaju kroz dijalog.

Lijekove kupuju i Srbi i Albanci

Državne apoteke u sklopu zdravstvenog sistema Republike Srbije ne dopremaju lijekove koje prepisuju lijekari u tom sistemu još od 2015. i oni se mogu kupiti samo u privatnim apotekama. Građani koji nisu platežno sposobni da stalno plaćaju terapije, lijekove na recept mogu preuzeti samo u Raški ili drugim gradovima u centralnoj Srbiji.

U privatnim apotekama u sprskim sredinama kupci su nerijetko i Albanci, posebno stariji koji su navikli na te lijekove i nevoljni su da ih zamijene alternativama dostupnim na Kosovu.

Zdravstvenim sistemom u srpskim sredinama, prema sporazumima iz Brisela, trebalo bi da upravlja Zajednica srpskih opština koju je kosovska vlada imala rok da formira četiri mjeseca nakon sporazuma iz 2015.

(Dw.com, DEPO PORTAL/Foto: N1/md)